منطق نرخ ارز و تدابیر مورد نیاز

 

وضعیت در روزهای اخیر به جایی رسید که عده ای برای فروش دلارهای خود صف کشیدند و این بار نوبت به خریداران رسید تا برای خرید ارز تامل بیشتری به خرج بدهند.می توان گفت از زمان مشخص شدن نتایج انتخابات ریاست جمهوری به این سو، بازارها علائم مثبتی به رویکرد دولت منتخب نشان دادند و پس از آن بود که نرخ ارز در سراشیبی سقوط قرار گرفت و حتی در روزهای اخیر به پایین ترین حد طی یک سال اخیر رسید.

با این وجود، شمار زیادی از مردم که گرانی نرخ ارز را عامل افزایش قیمت بسیاری از کالاهای اساسی و غیر اساسی طی یک سال اخیر می دانند، منتظر افت بیشتر نرخ ارز هستند و از خود می پرسند آیا نرخ ارز بازهم پایین می آید یا اینکه روند نزولی قیمت موقتی است و در نهایت به قیمت های قبل یا بالاتر از آن بازمی گردد؟موضوعی که واکنش رئیس کل بانک مرکزی را هم در پی داشت و اعلام شد که در حال حاضر نرخ ارز در بازار به کف قیمتی رسیده است.

  

همان طور که اشاره کردیم، فضای ایجاد شده برای نرخ ارز ناشی از جو مثبت پس از انتخابات و مذاکرات با غرب است. عده ای از کارشناسان اقتصادی معتقدند هر سناریویی که اتفاق بیفتد که امیدواریم به حل و فصل مشکلات تحریم بیانجامد، کاهش نرخ دلار به اعداد و ارقامی کمتر از نرخ رسمی عملی نیست، چون بودجه دولت و بودجه بسیاری از شرکت های بزرگ بر مبنای نرخ دلار رسمی تومانی بسته شده است.در ضمن به صرف خوش بینی به شرایط موجود، نمی توان انتظار تداوم روند نزولی قیمت ها را داشت و علائم و شواهدی نیز مبنی بر تسهیل مبادلات و ورود آسان ارز به کشور به چشم نمی خورد.

البته این موضوع یک طرف ماجراست و طرف دیگر را باید در شاخص های کلان اقتصاد جست و جو کرد.همان طور که می دانیم تثبیت مصنوعی و دستوری قیمت دلار که در ادوار مختلف و با هدف کنترل بازار کالاهای وارداتی تجربه شده، نه تنها تاثیری بر کاهش مشکلات نداشته، بلکه با در نظر گرفتن عواملی مانند توجیه پذیری واردات و کاهش صرفه صادرات، کاری غیرمنطقی بوده و در مقاطعی نیز به دلیل توجیه واردات، عوارض سویی برای تولید داخل در پی داشته است.

بنابر همین استدلال،کاهش نرخ ارز در شرایط کنونی به زیان تولید داخل و صادرات خواهد بود وکارشناسان علم اقتصاد پیشنهاد رشد پله ای و تدریجی نرخ ارز متناسب با عواملی نظیر تورم را مطرح می کنند.

البته نباید فراموش کنیم که مردم و بویژه اقشار ضعیف چنین فرضیاتی را برنمی تابند. باید به آنها حق داد تا از اخبار مربوط به افت نرخ ارز خوشحال باشند، آن هم در شرایطی که مسوولان و متولیان تولید و بازار مدت هاست که بیشتر مشکلات بازار را بر گردن گرانی نرخ ارز می اندازند.آنچه مسلم است اقشار ضعیف طی یک سال اخیر بیشترین آسیب را از بابت افزایش بی رویه و ناگهانی نرخ ارز متحمل شده اند و به نظر می رسد دولت باید در کنار مدیریت شاخص های کلان اقتصادی، تدابیر ویژه ای نیز برای کاهش آسیب پذیری اقشار نیازمند و محروم در نظر بگیرد تا این اقشار نیز با آسیب کمتری از این مرحله عبور کنند و در عین حال نرخ ارز نیز از روند منطقی برخوردار شود.