افزایش دمای بازار در اولین روز پاییز

هر چند اخبار رسیده از بازار‌های جهانی نشان از مسیر متفاوت قیمت‌ها دارد. برخی اخبار در خصوص احتمال بازنگری در تداوم سیاست انبساطی فدرال رزرو در ماه آینده، موجب شد قیمت دلار در بازارهای جهانی از مسیر کاهشی پیشین خود تا حدودی دور شود.

 با این حال گفته می‌شود مجموعا نااطمینانی پیش آمده به دنبال اخبار متناقض فدرال رزرو، به کاهش اندکی در ارزش دلار منجر شده است. در بازار داخلی؛ اما به نظر می‌رسد فعالان همچنان چشم‌انتظار اخبار دیپلماتیک از آمریکا هستند و در شرایط کاهش معاملات، مسیر پیش روی قیمت‌ها به بعد از تحولات نیویورک موکول شده است.

  

ثبات نسبی در بازارهای داخلی
روز گذشته قیمت‌ها در بازار داخلی ارز و طلا به روند تقریبا باثباتی که از یکشنبه در پیش گرفته بود ادامه داد و بازار با نوسان‌های طبیعی، تا حدودی از نرخ‌های ثبت شده قبلی به سمت بالا حرکت کرد. به نظر می‌رسد با سفر رییس‌جمهور به نیویورک برای شرکت در اجلاس سازمان ملل، بازارهای داخلی در انتظار نتایج احتمالی این سفر هستند و به همین دلیل فعالان بازار ترجیح داده‌اند معاملات خود را به بعد از نشانه‌های نتایج این سفر موکول کنند. بازار ارز که پس از روند کاهشی هفته‌های پیشین، این هفته را با اندکی افزایش در قیمت تجربه کرده بود، روز شنبه مجددا به مسیر کاهشی خود بازگشت و روز یکشنبه با نوسان‌هایی تدریجی در قیمت روبه رو بود، اما برآیند قیمت‌ها در چند روز گذشته و در مقایسه با روزهای مشابه در هفته‌های قبل مجموعا کاهشی بود. روز گذشته نرخ دلار در ساعات ابتدایی بازار اندکی به سمت بالا حرکت کرد که در ادامه تا میانه‌های ظهر تا حدودی این افزایش قیمت تعدیل شد، اما در ادامه کار بازار قیمت دلار تا حدی افزایش یافت و تا ساعت 15 به حوالی 2960 تومان رسید که 25 تومان افزایش قیمت را نشان می‌داد. دلیل افزایش قیمت به تغییر تقاضا در بازار مربوط می‌شود. تقاضای وارداتی در روزهای اخیر بالا رفته و به‌دنبال رشد آن قیمت حواله درهم نیز تغییر کرده است. این دو اتفاق موجب افزایش قیمت دلار شده است. البته برخی خبرگزاری‌ها نیز افزایش قیمت‌ها در ابتدای هر ماه را عادت بازار عنوان کرده‌اند.

در روزهای اخیر تحولات داخلی اقتصادهای عمده، به تغییراتی در نرخ برابری ارزهای کشورها دامن زده است. بیانیه اخیر فدرال رزرو و خبرهای منتشر شده بعدی در خصوص ادامه سیاست انبساطی این نهاد، اخبار پیرامون رییس آینده این بانک و جهت‌گیری وی و قدرت‌گیری مجدد حزب آنگلا مرکل در آلمان از مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر اقتصادهای جهانی و در نتیجه نرخ ارزهای این کشورها بوده‌است. در مقابل افزایش قیمت ارز، بازار سکه باز هم نزولی بود و قیمت انواع آن کاهش یافت.

کاهش بهای جهانی دلار به دلیل نااطمینانی
بهای دلار در قیاس با سایر ارزهای جهانی که از هفته گذشته و پس از بیانیه فدرال رزرو مبنی بر تداوم سیاست‌های انبساطی پولی، با کاهش مواجه شده بود، روز گذشته نیز با کاهش ارزش به ویژه در برابر «ین» روبه‌رو بود. در روزهای پایانی هفته گذشته بن برنانکه، رییس فدرال رزرو از تداوم سیاست انبساط پولی خرید اوراق قرضه که به آن «تسهیل مقداری» گفته می‌شود خبر داده بود. این در حالی بود که فعالان بازار بر اساس نشانه‌های قبلی انتظار کاهش در میزان خرید این اوراق را داشتند.خبر تداوم سیاست انبساط پولی فدرال رزرو با شدت گذشته، به روند پیشین کاهش ارزش «طلا» پایان داد و بازارهای جهانی شاهد دو روند متفاوت یعنی کاهش نسبی برابری دلار از یک سو و افزایش ارزش اونس جهانی طلا از سوی دیگر بود، اما در روزهای اخیر رییس یکی از شعب منطقه‌ای فدرال رزرو، از احتمال کاهش در میزان 85‌دلاری فعلی «تسهیل مقداری» در ماه اکتبر (از اواسط مهرماه تا اواسط آبان ماه) خبر داده بود. انتشار این خبر، بر روند پیشین بازار اثرگذار بود و روند کاهشی ارزش دلار را متوقف کرد. هر چند باعث افزایش چندانی در بهای دلار یا کاهش چندانی در بهای طلا نشد. گفته می‌شود در حال حاضر به نوعی حالت نااطمینانی نسبت به فدرال‌رزرو در بازارهای جهانی وجود دارد و به دلیل همین نااطمینانی تا حدود کمی از ارزش برابری دلار کاسته شده است. در اروپا نیز خبر پیروزی حزب آنگلا‌مرکل در انتخابات آلمان، به تغییرات اندک یورو در برابر دلار منجر شد. آلمان قدرتمندترین اقتصاد در بین 17 کشور دارای پول مشترک یورو محسوب می‌شود و مرکل نیز همواره یکی از مدافعان پول واحد اروپایی بوده‌است. همچنین به گزارش سایت طلا به نقل از سایت بلومبرگ، پس از اظهارات یک مقام ارشد فدرال رزرو آمریکا در خصوص احتمال کاهش جزئی محرک پولی 85 میلیارد دلاری در نشست 29 و 30 اکتبر قیمت جهانی طلا روند افزایشی خود را کنار گذاشت و اکنون به نظر می‌رسد روندی تدریجی و کاهشی را در پیش گرفته است.

نرخ ارز مرکز مبادلات
در بین ارزهای رسمی بانک مرکزی نیز که بهای آنها به صورت روزانه از سوی این بانک منتشر می‌شود، نرخ دلار و یورو نسبت به روز گذشته اندکی افزایش یافت. بر اساس جدیدترین نرخ‌های ارز اعلام شده از سوی بانک مرکزی نرخ دلار آمریکا، پوند انگلیس، کرون سوئد، روپیه هند، درهم امارات، یک صد ین ژاپن و یورو نسبت به روز گذشته اندکی افزایش یافت. همچنین نرخ فرانک سوئیس، لیر ترکیه، روبل روسیه، رینگیت مالزی و یک هزار وون کره جنوبی کاهش یافته است. البته این تغییرات قیمتی محدود و حتی در حدود چند ریال بوده‌است. نرخ دلار اعلام شده از سوی بانک مرکزی در این روز به میزان 24 هزار و 732‌ریال بود که نسبت به نرخ 24 هزار و 729 ریالی روز یکشنبه در حدود 3 ریال افزایش نشان می‌داد. بهای یورو نیز که بانک مرکزی برای معاملات صورت گرفته در مرکز مبادلات ارزی آن را اعلام می‌کند و نرخ رسمی کشور برای این ارز است، در روز گذشته با افزایشی یک ریالی، به 33 هزار و 452 ریال رسید. بانک مرکزی تا کنون شیوه محاسبات صورت گرفته برای تعیین نرخ‌های روزانه ارز خود را اعلام نکرده و دقیقا ساز وکار تعیین تغییرات روزانه چندریالی این نهاد مشخص نیست.

شرایط مساعد برای یکسان‌سازی
از سوی دیگر با کاهش‌های صورت گرفته از میانه‌های بهار در نرخ‌های بازار آزاد، به نظر می‌رسد تا حدودی از شکاف قیمت بین نرخ ارز رسمی و نرخ ارز بازار آزاد کاسته شده است. روندی که با مساعد شدن سایر شرایط می‌تواند به عملی شدن مجدد «یکسان‌سازی نرخ ارز» در آینده منجر شود. نرخ ارز رسمی کشور و نرخ بازار آزاد پس از اجرای طرح یکسان‌سازی نرخ ارز در سال 1381 به مدت تقریبا یک دهه یکسان شده بود، اما از سال 1390 و با وقوع رخدادهایی که تحت عنوان «نوسان‌های نرخ ارز» شناخته می‌شود، نتایج این سیاست تا حدودی از دست رفت. شکاف بین نرخ رسمی و نرخ بازار خصوصا در ماه‌های پایانی سال گذشته و ماه‌های ابتدایی سال جاری تشدید شد، زمانی که نرخ دلار بازار آزاد از 3500 تومان نیز گذشته بود و حتی در ابتدای بهار امسال زمزمه‌هایی مبنی بر رسیدن آن به چهار هزار تومان نیز به گوش می‌رسید، اما با نزدیک شدن به روزهای پایانی خرداد قیمت دلار مسیری کاهشی در پیش گرفت و در روزهای ابتدایی هفته جاری نیز از سد قیمتی 3 هزار تومان گذشته و به دامنه 2900 تومان نزدیک شده است. در خصوص نرخ ارز رسمی نیز، به باور بسیاری از کارشناسان از اواخر سال گذشته «عملا» نرخ سابق «مرجع» 1226 تومانی وجود نداشت و نرخ «مرکز مبادلات» حدودا 2500 تومانی جای آن را گرفته بود تا اینکه در بهار سال جاری به صورت رسمی نیز، نرخ‌های مرجع و مرکز مبادلات یکی شد و نرخ «رسمی» ارز کشور به حوالی 2500 تومان رسید؛ بنابراین با این تحولات، شکاف بین نرخ رسمی و نرخ بازار از بیش از 2000 تومان در ابتدای سال، به حدود 400 تومان در روزهای اخیر رسیده است. رخداد مثبتی که می‌تواند اجرای مجدد یکسان‌سازی نرخ ارز را در ماه‌های پیش رو نوید بدهد.